Panel predyspozycji genetycznej w kierunku nowotworu piersi i jajnika – analiza 15 mutacji w 7 genach

Rak piersi to najczęstszy nowotwór złośliwy wykrywany u kobiet. Za około 10% zachorowań odpowiedzialne są silne mutacje dziedziczne – zmiany w materiale genetycznym prowadzące do bardzo wysokiego prawdopodobieństwa zachorowania na raka piersi/jajnika.

Dalsze 20% chorych to osoby z wariantami genów predysponującymi do rozwoju różnych nowotworów. Tak więc co najmniej 1/3 kobiet chorych może wiedzieć zawczasu o grożącym jej niebezpieczeństwie nowotworu. Musi tylko wykonać w porę badanie genetyczne. Na test składa się 15 predysponujących do raka piersi/jajnika mutacji w 7 genach.

Mutacje, w przypadku ich wykrycia, podwyższają ryzyko zachorowania także na inne typy nowotworów. W Polsce za najsilniej predysponujące w kierunku nowotworu piersi i jajnika uznaje się mutacje w genie BRCA1. Ze względu na młodszy wiek wystąpienia nowotworu, a także jego złośliwy przebieg istnieje potrzeba identyfikacji nosicieli mutacji genu i wdrożenie u nich odpowiedniej profilaktyki już w bardzo młodym wieku.

Podobna sytuacja ma miejsce w przypadku nosicielstwa zmiany C5972T w obrębie genu BRCA2 i zmiany 3020insC w genie NOD2, z których każda ok. 5-krotnie zwiększa ryzyko wystąpienia raka piersi poniżej 50 roku życia. Mutacja w BRCA2 jest także powiązana z występowaniem raka sutka u mężczyzn. Zmiana ta występuje w ok. 6% przypadków zachorowań na raka piersi poniżej 50 roku życia. Nosicielstwo mutacji 657del5 w genie NBS1 zwiększa ok. 2-krotnie ryzyko wystąpienia nowotworu piersi i występuje w ok. 1% wszystkich raków piersi.

Zmiany skracające białko (1100delC, IVS2+1GA) w obrębie genu CHEK2 zwiększają ryzyko wystąpienia nowotworów: piersi ok. 2,4-krotnie i występują w ok. 2,5% wszystkich raków piersi. Zmiana I157T zwiększa ok. 1,5-krotnie ryzyko wystąpienia raka piersi, ok. 2-krotnie zwiększa również ryzyko wystąpienia raka jajnika o niskim stopniu morfologicznej złośliwości oraz 2,5-krotnie nowotworów jajnika o granicznej złośliwości. Występuje w ok. 7% raków piersi oraz w 10% raków jajnika.

Homozygotyczne nosicielstwo zmian 142G/G, 355T/T, 4326C/C w obrębie genu CYP1B1 zwiększa ok. 2-krotnie ryzyko wystąpienia raka piersi mutacja A148T w obrębie genu CDKN2A (p16) związana jest z ok. 1,5-krotnie zwiększonym ryzykiem wystąpienia raka piersi i występuje w ok. 5% wszystkich raków piersi.

Informacje dodatkowe:
Rak piersi to jeden z najważniejszych problemów zdrowotnych i najczęstszy nowotwór złośliwy wykrywany u kobiet. W Polsce stanowi on ponad 20% wszystkich przypadków zachorowań na nowotwory złośliwe u kobiet, podczas gdy nowotwór jajnika stanowi 5%. Znaczy to, że jedna na osiem kobiet zachoruje na raka piersi w trakcie swego życia, a jedna na 70 na raka nabłonkowego jajnika i niestety prawdopodobnie umrze w ciągu pięciu lat od diagnozy z powodu zbyt późnego wykrycia choroby.

KTO I DLACZEGO powinien wykonać test.
Test może wykonać każdy, kogo niepokoi możliwość zachorowania na raka piersi/jajnika, jednak grupę docelową w dużej mierze stanowią osoby aktualnie dotknięte nowotworem lub osoby, które przeszły leczenie w celu sprawdzenia czy ich choroba ma podłoże genetyczne i jaka jest możliwość przekazania tej predyspozycji genetycznej potomstwu. Do odbiorców testu należy również dodać członków rodzin osób cierpiących na nowotwór.

Szczególnie pojawienie się więcej niż jednego zachorowania na raka piersi w danej rodzinie, lub występowanie w niej dodatkowo przypadków raka jelita grubego, prostaty, trzustki, jajnika, jąder lub raka piersi u mężczyzny oraz zachorowanie przed 50-tym rokiem życia uzasadnia poddanie się badaniu nosicielstwa mutacji zawartych w proponowanym teście. Tak zwany ‘pozytywny wywiad’ powinien skłonić lekarza (nie tylko genetyka) do zaproponowania badania genetycznego.

Mutacje silnie predysponujące do zachorowania, powinny znaleźć odzwierciedlenie w historii tej rodziny, w postaci zachorowań, ale nie zawsze się tak dzieje. Przyczyną są zwykle zdarzenia losowe, zbyt mała liczebność rodziny, nieznajomość intymnych szczegółów choroby dalszych krewnych lub dziedziczenie mutacji w linii męskiej. Dlatego tak ważne jest zbadanie podłoża genetycznego każdego przypadku już zdiagnozowanego raka piersi oraz wykluczenie w badaniu genetycznym nawet najbłahszych podejrzeń o odziedziczenie chorobotwórczej mutacji. Nowotwór rozwinąć może się u każdej osoby a prawdopodobieństwo jego pojawienia się rośnie wraz z wiekiem. U osób z genetyczną predyspozycją do jego rozwoju, rak piersi może pojawić się niespodziewanie wcześnie, w okresie pełni możliwości zawodowych, rozwijania pasji, wychowywania małych dzieci a nawet w ciąży.

Optymalne jest zbadanie swoich predyspozycji do rozwoju raka piersi i jajnika jak najwcześniej w dorosłym życiu, aby mieć możliwość podjęcia świadomych decyzji dot. chociażby diety, prokreacji, naturalnego karmienia, metody antykoncepcyjnej a przede wszystkim poddawanie się regularnym badaniom kontrolnym. Do opcji profilaktycznych należą również usunięcie jajników po zakończeniu przez kobietę prokreacji, usunięcie piersi jeszcze przed wykryciem raka oraz rozległa, nieoszczędzająca operacja w przypadku zachorowania.

Materiał do badań: krew pełna (EDTA), wymaz z policzka
Sposób przesyłania: krew (2-8°C), wymaz z policzka (temperatura pokojowa)
Metodyka badań: PCR/Sekwencjonowanie
Czas realizacji: 20 dni roboczych